Dat Valtònyc erin geslaagd is om de limieten van taal en subversie te testen tot zo’n niveau dat het de razernij uitlokte van de politiek correcte Europese en voornamelijk Iberische oligarchie, is best grappig. Valtònyc zit niet verlegen om wat humor en dat moet ook om zoveel middelmatigheid in deze wereld aan te kunnen. Hij heeft trouwens een voetbalclub opgericht in West-Afrika : FC Majesteitsschennis.

Op een dag hebben ze hem mij voorgesteld en sindsdien hebben we samen al een hele weg afgelegd. Ik ben eRno le Mentholé en ik ben muzikant. Mijn naam wordt vanaf nu geassocieerd aan een gevaarlijke type gewapend met een crytocommunistische pen en een anarchistisch klavier die een hele mondaine macrocosmos de stuipen op het lijf jaagt met zijn gal. Boe!

Ik heb al honderden uren met Valtònyc doorgebracht en heb hem zijn pen dan zien scherpen, terwijl zijn flow met een brutaal gemak door de kamer weerklonk. Uren en uren die me een zen gaven als nooit tevoren (deze gast, die mijn vriend is geworden, geeft de rust van een bergmeer). Daar zaten we allebei, gehuld in de stilte van een studio waar alles nog moest gebeuren. Lichtzinnig en vrij. We hebben mooi werk geleverd. Hij heeft in me vertrouwd. We hebben het geraamte van wat bestond in maquetten stukje per stukje uit elkaar gehaald en we hebben alles weer opgebouwd. Het zag er goed uit.

Soms klonk het op niks bekends (ik heb het geluk om van geen enkel genre te zijn, zelf niets eens rap, jazz, klassiek of pop – gewoon een beetje van allemaal dat – en dat komt goed uit want Josep is van geen enkele vlag en geen enkele nationaliteit: ik schrijf je naam, vrijheid). Soms zagen we cinematografische beelden flikkeren en dachten we aan Public Enemy van Spike Lee. We zagen de zijdelingse filmopnames van Sergio Leone die zich in de beat kwamen mengen. Valtònyc heeft het nodig om zich geen zier aan te trekken van de modegrillen, van hoe ‘actuele’ muziek klinkt. Geen invloedscholen zelfs al ontken ik niet dat er bepaalde invloeden zijn, zoals Sakamoto, Hancock, Miles, Stravinsky… Uiteindelijk klinkt het groovy, het knalt door de luidsprekers, het vloeit zacht, maar vlijmscherp.

Ik moet zeggen, we zijn onringd geweest door enkele authentieke klasbakken: Boris Schmidt, Manuel Hermia, Bart Maris, Marteen Decombel en andere deejays, producers en bewerkers die dit album tot in de puntjes afwerkten met sounds en flows. Nooit valt het stil. Als je Valtònyc achter de micro hoort, dan begrijp je wat er gezegd wordt. Je hoort de poëzie, ontworpen door zinnen die weerklinken als de Spaanse Jota. Je waant je bijna van Mallorca en je denkt: ‘Catalaans leren moet toch zo moeilijk niet zijn. De volgende keer dat ik terug ga naar Badalona bestel ik er een menu in het Catalaans, hòstia!’

Josep is geslepen, slim en toch zacht zoals weinigen. Hij is bezeten door zijn vrijgevochten pen, dat mensen hun eigen doel kunnen beslissen, hun eigen lot. Hij is geen separatist. Hij is geen nationalist. Hij is nergens extreem in, behalve met pepers en goeie wijn. Hij is speels, hij is ironie, steekt graag de draak met alles, hij verrast en daagt uit, want dat is de inzet: spel, estethiek en politiek. Een ‘enfant terrible’ veroordelen, dat niemand meer blijkt dan een elegante en zachte man zoals je er zelden een vindt, is het woord onrecht aandoen, het is het verwarren van de momentopname van een oeuvre en de man. Want als je dieper in zijn teksten duikt, zal je er een zijdezachte dichter in terugvinden, met een ‘ruwe’ stijl (Josep gebruikt die uitdrukking zelf in de zin van ‘machtig, indrukwekkend, monsterlijk’). Ver weg van de stereotypen van de hyper-realistische rap, gebruikt Valtònyc de beeldspraak met een uitzonderlijk gemak. Hij is net een kind van Pablo Neruda, die aan de aarde regen en de zon van een krijgershart geeft.

Ik heb nu al 20 keer dit album beluisterd en ik krijg er maar geen genoeg van. Mezelf zo veel beluisteren, dat ligt niet in m’n aard. Met Josep hebben een eenvoudig en machtig album gebracht. Net een klassieker.

eRno le Mentholé